شهرستان رامسر در شمال ایران بالاترین میزان پرتوزایى طبیعى را در سطح جهان داراست. این پرتوزایى به طور کلى به دلیل وجود عنصر رادیواکتیو رادیوم و فرآورده هاى استحاله آن است که به وسیله چشمه هاى آب گرم به سطح زمین آورده مى شوند. به همین دلیل هر از چندگاهى به بهانه هاى مختلف، خبرى مبنى بر رادیواکتیو بودن این شهر در رسانه ها مطرح مى گردد که باعث نگرانى هایى مى شود. در این مبحث با استناد به مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطح منطقه اى و جهان مرورى بر وضعیت رادیواکتیویتى و اثرات پرتوهاى آن بر سلامت ساکنان خواهیم داشت، باشد که ارائه این مقاله از دغدغه ها و نگرانى هاى اجتماعى را به آرامش و غرور اجتماعى تبدیل کند.

در دنیا مناطقى وجود دارد که میزان پرتوهاى طبیعى زمینه اى آن بالا هستند. این مناطق به High Background Radiation Areas(HBRAS) مناطق پرتوزاى طبیعى زمینه بالا معروف هستند. از جمله این مناطق مى توان به Guarapari در برزیل، جنوب غربى فرانسه، رامسر در ایران، yangjiang در چین، ساحل kerala در هند اشاره کرد.

بر اساس بررسى هاى سازمان انرژى اتمى ایران، مناطق طالش محله، چپرسر و آب سیاه رمک از مناطق با پرتوزایى زمینه بالا (hbras) معرفى شده است که میزان سطح پرتوزایى آن ۵۵ تا ۲۰۰ برابر بیشتر از سطح زمینه هاى نرمال بوده، پرتوزایى تا سقف mGy/year ۲۶۰ در این مناطق به ثبت رسیده است.
این مهم است که بدانیم در معرض قرار گرفتن انسان با مقدار ثابت Gy ۵-۳ سبب مرگ در عرض یک تا دو ماه در ۵۰ درصد موارد مى شود و مقادیر بالاتر از آن نیز سبب مرگ زودرس مى شود.

اما به نظر مى آید جالب ترین شکل به دست آمده این است، مردمى که در نواحى پرتوزایى زمینه بالا (HBRAS) زندگى مى کنند هیچ گونه عوارض جانبى بر روى سلامت آنان به دلیل در معرض قرار گرفتن پرتوهاى بالا وجود نداشته است و حتى به نظر مى رسد که بعضى از افرادى که در این مناطق زندگى مى کنند، سالم تر و طول عمر بیشترى نسبت به افرادى که در مناطق با پرتوزایى زمین پایین زندگى مى کنند، داشته باشند. این اتفاق ها سؤال هاى بدون جواب زیادى را در عالم پزشکى مطرح کرده که مطالعات و تحقیقات اخیر به بسیارى از آنان پاسخ داده است که در زیر به مورادى از آن اشاره مى شود.

تحقیقات علمى انجام شده در رامسر
یکى از نشانگرهاى بیولوژیک که مى تواند معرف تماس با پرتوهاى یونساز باشد، تغییرات هماتولوژیک(خونى) است، به منظور بررسى این موضوع که «آیا پرتوزایى طبیعى بالا مى تواند موجب تغییرات سطح گلبول هاى سفید، هموگلوبین خون و اندکس هاى خونى شود؟» از سال ۱۳۷۸ تحقیقات و مطالعه اثرات پرتوهاى رادیواکتیو بر روى سلامت ساکنان منطقه شروع شد. سه تحقیق مجزا در سال هاى ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ با همکارى نگارنده بر روى ساکنان مناطق با پرتوزایى بالا در رامسر انجام گرفت و مشخص شد که هیچ گونه اختلاف معنى دارى در ساکنان منطقه با پرتوزایى زمینه بالا در سطح هموگلوبین، اندکس هاى خونى و تعداد گلبول هاى سفید یا ساکنان مناطق با پرتوزایى زمینه پایین وجود نداشته است.

در مطالعه اى دیگر به منظور بررسى میزان مقاومت سلول هاى در برابر شکست کروموزومى در مقابل Gy ۱‎/۵ اشعه گاما در محیط آزمایشگاهى نشان داده شد که شکست کروموزمى سلول ها بدن ساکنان منطقه با پرتوزایى بالا نسبت به سلول هاى بدن ساکنان مناطق با پرتوزایى زمینه پایین کمتر بوده است که به نوعى سازگارى و مقاومت سلولى در مقابل اشعه و در نتیجه مقاومت در مقابل سرطان را نشان مى داد. 
در تحقیقات گذشته که در سال ۱۳۸۰ انجام گرفت، بر اساس اطلاعات موجود در خانه هاى بهداشت و پزشکان بیمارستان و اطلاعات دریافتى از خانواده ها مشخص گردید که هیچگونه افزایشى در بروز سرطان و لوسمى در رامسر وجود نداشته است. تحقیقات جامع دیگرى که از سوى دکتر على شبستانى منفرد و همکاران در سال ۱۳۸۴ انجام پذیرفت، نشان داد که هیچگونه تفاوت معنى دارى در رابطه با میزان مرگ و میر، معلولیت هاى مادرزادى، برخى بیمارى هاى خاص، سقط جنین و فراوانى افسردگى در ساکنان رامسر وجود ندارد.
نتیجه گیرى
واقعیت این است که مقدار کم پرتوهاى یونى، سبب سرطان نمى شود بلکه اثرات مفید بر روى سلامتى انسان ها نیز دارد. تا جایى که انجمن ملى مدیریت و حفاظت در برابر اشعه ایالات متحده آمریکا (NCRP) اعلام کرده است که: «این مهم است که توجه کنیم میزان بروز سرطان در بیشتر افراد در معرض پرتوهاى با دوز کم افزایش پیدا نکرده است و در بیشتر این موارد به نظر مى رسد که میزان بروز سرطان کاهش یافته است.»

حدود ۲ هزار مقاله در قرن بیستم در رابطه با اثرات مفید پرتوها با مقدار کم به چاپ رسیده است که سبب گشته حتى دیدگاه علمى نسبت به پرتوها تغییر کرده و فرضیه جدیدى به نام اثرات مفید با مقدار کم پرتوها Radiation Hormesis شکل گیرد. امروزه، محققان دریافتند که مقدار کم پرتوها همانند مقدار کم دیگر عوامل شیمیایى و فیزیکى از جمله حرارت، رطوبت و ... براى موجودات مفید است و مى تواند سبب تحریک دفاع سیستم ایمنى، پیشگیرى از آسیب هاى اکسیداتیو DNA و مهار سرطان گردد که یکى از جنبه هاى کاربردى همین خاصیت پرتوها را مى توان در استفاده از چشمه هاى آب گرم Ischia، جزیره اى در جنوب ایتالیا و چشمه هاى آب گرم منطقه اى در شمال شرقى آمریکا یافت که سال هاست از آنها براى درمان سرطان استفاده مى کنند.

کلام آخر
به نظر مى رسد که خداوند نعمت هاى خود را در رامسر در حد کمال ارائه داشته است. رامسر، شهرى ساحلى در کنار دریاى خزر، زیبا و دلربا براى گردشگران با داشتن تپه هاى جنگلى روى هم قرار گرفته است. مشرف به دریا و برافراشته بودن رشته کوه هاى البرز در پس آن همراه با مناطق ییلاقى با آب و هوایى خوش هر بیننده اى را مجذوب مى کند.

شهرت آن جهانى است به گونه اى که بسیارى از همایش ها و سمینارهاى جهانى نیز در این شهر برگزار شده است که نمونه ارزنده آن کنوانسیون جهانى مربوط به تالابها است که در سال ۱۳۴۹ شمسى (۱۹۷۱ میلادى) در این شهر به تصویب رسید. همچنین سومین کنوانسیون جهانى حفاظت در برابر پرتوهاى رادیواکتیو در سال ۱۳۷۵ شمسى (۱۹۹۶ میلادى) در این شهر برگزار شد.

اکنون مطالعات علمى به اثبات رسانده اند عاملى که به عنوان یک تهدید براى این شهر رقم مى خورد به صورت یک موهبت الهى درآمده است.
برخلاف هیاهو و جنجال هاى تبلیغاتى، سطح پرتوزایى رامسر حدود ۲۰۰ mSv است و تحقیقات نیز نشان داده است که این سطح از پرتو، بهترین اثرات را بر روى سلامت انسان ها دارد و همچون واکسن علیه سرطان عمل مى کند، درنتیجه سبب کاهش بروز سرطان و افزایش طول عمر مى شود. 
درواقع، علاوه بر سایر زیبایى ها و جذابیت هاى رویایى، پرتوهاى طبیعى نیز به امتیازات این شهر افزوده شده و جا دارد که به جاى نگرانى و دغدغه هاى ذهنى و اجتماعى، همانند سایر امکانات و مواهب طبیعى موجود به آن نگریسته و با توجه به حسن شهرت جهانى رامسر از این موضوع به عنوان فرصتى عالى یاد کرده است و در کنار سایر جنبه هاى گردشگرى با بهره بردارى مناسب و بهینه از چشمه هاى آبگرم براى توریسم درمانى مورد استفاده مطلوب قرار دارد.